HỌC THÀNH NGỮ TRÊN ĐÀI VOA
Để nghe bài học, xin  BẤM VÀO ĐÂY
Huyền Trang xin kính chào quý vị thính giả. Trong bài học ENGLISH AMERICAN STYLE kỳ trước, chúng tôi có trình bày cùng quý vị những thành ngữ có từ Track, nghĩa là đường đi hay dấu vết, xuất xứ từ sân đua ngựa. Hôm nay chúng tôi xin đem đến 3 thành ngữ mới cũng có từ Track, nhưng lần này nó có nghĩa là đường rầy xe lửa. Ba thành ngữ mới này là Sidetrack, One Track Mind, và the Wrong Side of the Tracks Chúng tôi xin nhắc lại, 3 thành ngữ mới này là Sidetrack, One Track Mind, và the Wrong Side of the Tracks.

Xe lửa đã nối liền bờ biển Đại Tây Dương ở miền Đông và Thái Bình Dương ở miền Tây của Hoa Kỳ và giúp xây dựng nên nước Mỹ hiện đại. Ngày nay xe lửa vẫn chuyên chở nhiều hàng hóa hơn bất cứ phương tiện vận tải nào khác, và dĩ nhiên đã để lại dấu vết trong ngôn ngữ của người Mỹ.

Thành ngữ thứ nhất, Sidetrack, đánh vần là S-I-D-E-T-R-A-C-K, thoạt đầu có nghĩa là một đoạn đường rầy phụ, dùng để cho những đoàn tàu chở hàng đi chậm có thể tránh sang một bên để nhường chỗ cho những đoàn tàu chở hành khách chạy nhanh hơn. Sau này Sidetrack biến thành một động từ và thành ngữ có nghĩa là tránh né một vấn đề, hay là dùng kế hoãn binh để làm một việc khác quan trọng hơn.

Trong thương giới hay chính phủ, khi cấp lãnh đạo gặp phải những ý kiến hay đề nghị mà họ không thích thì họ thường dùng kế hoãn binh để khỏi phải đưa ra một quyết định. Lấy thí dụ một hội đồng thành phố chẳng hạn. Một thành viên đề nghị xây một công viên mới trong quận của ông ta, nhưng ông chủ tịch hội đồng cho rằng dự án này quá tốn kém. Anh Don Benson cho chúng ta biết ông chủ tịch định làm gì:

AMERICAN VOICE:(DON BENSON): Instead of putting the bill up for a vote, the chairman simply sidetracks it by appointing a committee to study the cost and report back in six months, after the council adjourns for the year.

TEXT: (TRANG): Anh Don cho biết như sau: Thay vì đưa dự luật này ra biểu quyết, ông chủ tịch giản dị dùng kế hoãn binh bằng cách chỉ định một ủy ban để nghiên cứu chi phí và viết phúc trình sau 6 tháng, sau khi hội đồng ngưng nhóm suốt năm.

Một số từ mới mà ta cần biết là: Bill, đánh vần là B-I-L-L, nghĩa là dự luật; To Appoint, đánh vần là A-P-P-O-I-N-T, nghĩa là bổ nhiệm; Cost, đánh vần là C-O-S-T, nghĩa là chi phí, tốn kém, và To Adjourn, đánh vần là A-D-J-O-U-R-N, nghĩa là nghỉ nhóm. Bây giờ mời anh Don đọc lại thí dụ này:

AMERICAN VOICE:(DON): Instead of putting the bill up for a vote, the chairman simply sidetracks it by appointing a committee to study the cost and report back in six months, after the council adjourns for the year.

TEXT: (TRANG): Phần lớn đường rầy xe lửa là đường rầy đôi để các đoàn tầu có thể chạy ngược chạy xuôi hai chiều. Tuy nhiên, ở những chỗ vắng người, đôi khi người ta chỉ thấy đường rầy cho xe lửa chạy một chiều mà thôi. Đối với con người cũng vậy, khi người ta chỉ có một ý kiến mà không chấp nhận điều gì khác, người Mỹ gọi đó là người có One Track Mind, tức là người trí óc hẹp hòi. Ta hãy nghe anh Don bàn về một người tên Green mà anh ấy gặp ở một bữa tiệc:

AMERICAN VOICE: (DON): You want to stay away from that man Green. He has a one track mind. He believes the world will end on July 30, and that's all he talks about to anybody who will listen.
TEXT: (TRANG): Anh Don cho biết như sau: Bạn bè muốn tránh xa anh chàng Green. Anh ta có đầu óc hẹp hòi. Anh ta tin rằng thế giới sẽ tận diệt vào ngày 30 tháng 7, và anh ta chỉ nói về chuyện này thôi với bất cứ ai nghe anh ta.

Chỉ có một từ mới đáng chú ý là: To End, đánh vần là E-N-D, nghĩa là chấm dứt. Bây giờ anh Don sẽ cho chúng ta nghe lại thí dụ này:

AMERICAN VOICE: (DON): You want to stay away from that man Green. He has a one track mind. He believes the world will end on July 30, and that's all he talks about to anybody who will listen.

TEXT: (TRANG): Trong thời kỳ đường xe lửa được xây cất trên đất Mỹ, nó chạy ngang qua trung tâm nhiều thị trấn và thành phố. Dân chúng tại những nơi này thường chia chỗ để làm nhà ở hai bên đường rầy. Một bên thường gồm toàn người giàu có, và một bên thường gồm toàn người nghèo khó, thiếu học vấn. Và dần dà hai bên trở nên cách biệt nhau vì vấn đề giai cấp. Bên giàu coi thường bên nghèo và gọi bên nghèo là ở bên phía sai của đường rầy. Vì thế mới có thành ngữ The Wrong Side of the Tracks, với từ Wrong, đánh vần là W-R-O-N-G, nghĩa là sai quấy. Ta hãy nghe câu chuyện sau đây về một cô gái tên Nancy và một cậu trai tên Mike:

AMERICAN VOICE: (DON): Nancy's parents opposed her marrying Mike because he came from the wrong side of the tracks. So Nancy and Mike ran away to get married, then went West and built a new life for themselves.

TEXT: (TRANG): Câu chuyện xảy ra như sau: Bố mẹ cô Nacy chống việc cô lấy anh Mike vì anh này sinh trưởng trong cảnh bần cùng. Vì thế cô Nancy và anh Mike bỏ nhà đi kết hôn với nhau rồi sang miền Tây để xây dựng một cuộc sống mới.

Những từ mới đáng chú ý là: To Oppose, đánh vần là O-P-P-O-S-E, nghĩa là phản đối; To Run Away, đánh vần là R-U-N và A-W-A-Y, nghĩa là bỏ nhà ra đi; và To Build, đánh vần là B-U-I-L-D, nghĩa là xây dựng. Đến đây xin mời quý vị nghe lại thí dụ này:

AMERICAN VOICE: (DON): Nancy's parents opposed her marrying Mike because he came from the wrong side of the tracks. So Nancy and Mike ran away to get married, then went West and built a new life for themselves.

TEXT: (TRANG): Thí dụ vừa rồi đã kết thúc bài học thành ngữ ENGLISH AMERICAN STYLE hôm nay. Như vậy là chúng ta vừa học được 3 thành ngữ mới. Một là To Sidetrack, nghĩa là dùng kế hoãn binh để tránh né một vấn đề; hai là One Track Mind, là người có đầu óc một chiều, hẹp hòi; và ba là The Wrong Side of the Track, nghĩa là thuộc giai cấp bần cùng. Huyền Trang xin kính chào quý vị thính giả và xin hẹn gặp lại quý vị trong bài học kế tiếp.