Bản hiệp định mới đây của của chính phủ Hoa Kỳ và nhà cầm quyền Việt Nam nói về một số người Việt Nam đang định cư ở Mỹ có thể bị trục xuất về Việt Nam nếu họ đã nhận được bản quyết định tối hậu từ cơ quan di trú Hoa Kỳ.

Trước hết, chúng ta cần bạch hóa rằng những người Việt Nam có quốc tịch Hoa Kỳ sẽ không bị ảnh hưởng bởi hiệp định trục xuất. Tương tự, những người Việt Nam đến Hoa Kỳ trước ngày 12 tháng 7 năm 1995 sẽ không bị ảnh hưởng bởi hiệp định này.

Hiệp định trục xuất vừa ký kết sẽ bao gồm khoảng 1,500 người Việt Nam đang ở Hoa Kỳ, trong các trường hợp như sau:

- những người đến Hoa Kỳ vào ngày, hoặc sau ngày 12 tháng 7 năm 1995, và
- những người đã nhận được lệnh trục xuất vì vi phạm luật pháp (bao gồm những vi phạm về hình sự và vi phạm di trú), và
- những người không là công dân Mỹ, hoặc không là công dân những nước khác không phải Việt Nam, và
- những người hiện không là thường trú nhân ở các nước khác.

Hiệp định hồi hương này không ảnh hưởng đến những người Việt Nam đến Hoa Kỳ trước ngày 12 tháng 7 năm 1995, mặc dù họ đã có lệnh trục xuất. Tuy nhiên, nếu qúy vị nào đã từng có lệnh trục xuất thì không thể hợp lệ xin vào quốc tịch Mỹ được.

Nếu qúy vị nào không có lệnh bị trục xuất và muốn có quốc tịch nhưng đã có lý lịch phạm tội hình sự, qúy vị nên tham vấn với một luật sư di trú trước khi nộp đơn. Xin qúy vị ghi nhớ rằng không phải tất cả luật sư đều có kiến thức về luật di trú. Nếu qúy vị có những câu hỏi về các trường hợp đặc biệt, qúy vị nên tìm một luật sư di trú hiểu biết tường tận về vấn đề trục xuất. Văn phòng chúng tôi có thể thu xếp thời khóa biểu để qúy vị gặp gỡ một luật sư có uy tín, có nhiều kinh nghiệm về các hồ sợ trục xuất.
Luật về trục xuất đã thay đổi và những người chưa là công dân Mỹ sẽ không được bảo vệ hoàn toàn như các công dân Mỹ được hưởng quyền này. Những người không phải công dân Mỹ, bao gồm các thường trú nhân, có thể bị trục xuất nếu phạm một số tội hình sự, dù là những tội nhỏ, như trộm cắp ở các tiệm mua sắm, tàng trữ ma túy số lượng nhỏ, hoặc ký chi phiếu “ma”…. Họ có thể bị trục xuất mặc dù họ đã phạm tội từ nhiều năm trước và đã thọ án đầy đủ theo phán quyết của tòa.

Theo luật hiện hành, các vị chánh án di trú không quan tâm đến những yếu tố nhân đạo.
Những người chưa phải là công dân Hoa Kỳ có thể bị trục xuất ngay nếu họ phạm một số tội hình sự cụ thể nào dó, mặc dù họ đang sống đúng luật và có gia đình đang nương nhờ sự giúp đỡ của họ.

Hỏi Ðáp Di Trú:

- Hỏi: Nếu tôi có lệnh bị trục xuất nhưng tôi đến Mỹ theo diện tỵ nạn trước ngày 12 tháng 7 năm 1995, liệu tôi có thể nộp đơn xin quốc tịch Mỹ để tránh bị trục xuất trong tương lai không?

- Ðáp: Hiệp định trục xuất không áp dụng với những người đến Hoa Kỳ trước ngày 12 tháng 7 năm 1995, mặc dù qúy vị đã nhận được lệnh trục xuất. Vì thế, qúy vị sẽ không bị trục xuất nhưng nếu đã từng có một lệnh trục xuất, qúy vị không hợp lệ xin nhập tịch Hoa Kỳ.

- Hỏi: Ðiều gì sẽ xảy nếu một người Việt Nam đến Mỹ với Thẻ Xanh từ Canada và sau đó được lệnh trục xuất?

- Ðáp: Hiệp định trục xuất nói rằng chính phủ Hoa Kỳ sẽ cố gắng trả người này về Canada, hoặc sẽ xét đến việc cho phép người này ở lại Hoa Kỳ trước khi yêu cầu trục xuất về Việt Nam.