Dân tiểu bang California chuẩn bị vài ngaỳ tới sẽ phảỉ trả thêm cho các khoản lệ phí bắt đầu hiệu lực từ ngaỳ đầu năm 2009. Thực tế, hầu hết các khoản lệ phí đều sẽ tăng.

Đó mới là nói tới lệ phí thôi, chứ còn thuế cũng có thể sẽ tăng nữa. Bởi vì tiểu bang California đang đối mặt với thâm thủng ngân sách 40 tỉ đô la trong vòng 18 tháng tới, nên dân California rồi sẽ phải gánh vác, kể từ đầu năm 2009.

Chuyện thiết thực thấy rõ nhất là làm giấy đăng bộ xe hàng năm. Lệ phí đã bắt đầu tăng tháng này, nhưng dân chúng sẽ  chỉ cảm nhận từ năm tới, khi các giấy đăng bộ tới hạn thường niên cập nhật.

Các vị dân cử Cộng Hòa trong năm 2008 đã tìm cách ngăn cản tăng thuế (tax), nhưng còn lệ phí (fee) thì lại là chuyện khác, gần như hết cản nổi chỉ vì chỉ cần có đa số phiếu đơn giản tại mỗi viện.

Cụ thể, kể từ Thứ Năm 1-1-2009, dân California sẽ phảỉ trả thêm (nghĩa là lệ phí cũ, cộng thêm các khoản dưới này):

- thêm 35$ cho các giấy phạt vi phạm luật giao thông, trong đó kể cả các tội như không buộc dây seat belt hay là lái xe trong khi cầm điện thoạị nói chuyện.

- thêm 30$ cho đơn kiện xin ly dị (vợ/chồng).

- thêm 25% để ghi danh học trường trafiic school để bù vào giấy phạt về lưu thông.

- thêm 20$ cho các tranh chấp về hàng rào, sân nhà và các tranh chấp nhỏ.

- thêm 15$ đối với các giấy phạt bắt sửa xe, khi có phụ tùng xe nào cần phải sửa và bị cảnh sát bắt phaỉ sửa (vì lý do an toàn).

- thêm 11$ để ghi danh các xe với Nha Lộ Vận hàng năm.

- thêm 3$ với các giấy phạt về tội không đưa tiền vào đồng hồ đậu xe, quá thời gian, hay đậu cán lằn mức, hay các giấy phạt về đậu xe.

Nhìn chung, như thế có nghĩa là sẽ tốn kém hơn khi phải níu áo ra tòa ly dị, hay là khi quên đeo dây an toàn khi ngồi trên xe, hay là khi đậu xe cán lằn mức đã vạch, và tương tự.

Đó chỉ mới nói các tội đời thường mà ai cũng dễ gặp phải. Như thế nghĩa là những ai bị tòa kết tội hình sự tất nhiên là bị phạt thêm tiền, nhưng các phạm nhân có thể thương lượng, ở vài trường hợp để làm công tác cộng đồng, vì thường hình sự thì hoàn cảnh tài chánh đã rất là gian nan rồi.

Còn các quán rượu, quán ăn, tiệm tạp hóa và các nơi có bán bia, bán rượu vang hay rượu mạnh sẽ phải trả thêm 12% trên giấy phép bán rượu cập nhật thường niên kể từ tuần này.

Lệ phí đăng bộ xe tăng giá dự kiến sẽ giúp California thu thêm 490 triệu đô mỗi năm cho Cảnhsát Tuần Tra Xa Lộ California 9CHP); lệ phí toà và tiền phạt vi phạm giao thông tăng sẽ thêm 280 triệu đô/năm để cải thiện các cơ sở tòa án; và lệ phí bán rượu tăng sẽ thêm 3.6 triệu đô/năm cho Sở Kiểm Soát Bia Rượu (Department of Alcoholic Beverage Control).

Phần trên chỉ nói về lệ phí tăng thôi. Sau đây là một số luật mới, sẽ hiệu lực kể từ đầu năm 2009.

- Luật công bố thông tin về dưỡng chất; Luật mới yêu cầu các hệ thống tiệm ăn có 20 hay hơn các tiệm ở Califonria phaả công bố dưỡng chất trong thực đơn. Bắt đầu từ ngày 1-7-2008 cho tới ngày 31-12-2010, mỗi tiệm nói trên phaỉ cho biết thông tin về dưỡng chất hay lượng calorie đối với các thức ăn bán ra, cụ thể phải ghi tổngs ố calories, câ nặng số grams chất carbohydrate va chất béo saturated, và số minigrams của sodium.

- Luật bảo vệ phóng viên sinh viên: Bảo vệ các giáo viên ngành báo chí ở trung học hay đạị học sẽ không bị trừng phạt khi cho phép các sinh viên hay học sinh viết bài -- đây là bảo vệ quyền tự do báo chí ở sân trưoòng.

Vậy đó, California sẽ có thêm nhiều luật mới. Và cũng sẽ tăng thêm nhiều lệ phí. Đời sống sẽ tốn kém hơn, nhưng thực tế bạn sẽ được bảo vệ nhiều hơn.

Chắc chắn, bạn vẫn hạnh phúc hơn là ở quê nhà, nơi cả một rừng luật nhưng chỉ áp dụng có mỗi một luật rừng.