AFP PHOTO/Mandel Ngan Tổng thống Hoa Kỳ barack Obama cúi chào Nhật Hoàng hôm 14-11-2009.

Để chứng tỏ là người biết phong tục Á Châu, thuộc lòng câu “tiếng chào cao hơn mâm cỗ” nên ông kính cẩn cúi đầu trước Nhật Hoàng.

Tức khắc, tấm ảnh tạo thành một cuộc tranh cãi trên diễn đàn, bằng chứng là các nhà bình luận, bloggers, lẫn những người “thích nói chuyện thiên hạ” đều lên tiếng bình phẩm. Đại để “người khen cũng lắm, người chê bai cũng nhiều”.

Khi Obama cúi đầu…

Trước hết, nên nhìn lại lịch sử của trào Obama. Nhậm chức Tổng Thống được có 3 tháng, ông đã từng cúi đầu khi đón Quốc Vương Abdullah của Ả Rập Xê Út.

Việc này đã làm dấy lên dư luận nhiều chiều tại Mỹ. Trong đó có người chỉ trích là việc cúi chào của ông Obama đã cho thấy nước Mỹ thấp bé hơn so với thế giới hồi giáo, gửi một thông điệp sai lầm đến những nhóm hồi giáo quá khích, những kẻ khủng bố.

Còn ông Robert Gibb, phát ngôn nhân Nhà Trắng lúc đó thì cười xòa mà bảo rằng “Tổng thống chỉ cúi người xuống để bắt tay mà thôi, Tổng thống không cúi mình”.

Trước ngày ông lên Air Force One rời Washington sang Tokyo, câu hỏi được đặt ra ngay tại đất Mỹ là ông “sẽ cúi đầu thấp đến mức nào”.

Có hàng trăm hàng ngàn câu trả lời nhưng hay nhất dường như vẫn là lời cảnh báo của blogger Andrew Malcolm đăng trên nhật báo The Los Angelesw Times. Cảnh báo viết rất rõ: nếu cúi đầu chào Nhật Hoàng, chắc chắn ông Obama sẽ bị “chỉ trích, cằn nhằn” cho xem.

Nếu chỉ bị chỉ trích hay bị cằn nhằn thì đã mừng cho ông!!! Đọc trên các trang blog mới thấy có những entry lên án ông thật nặng nề. Entry của blogger Scott Johnson viết “ông Obama đang dậy dân chúng Mỹ cúi đầu trước vương quyền và bạo chúa”, gọi tấm ảnh cả thế giới xem thấy là bằng chứng xác nhận nước Mỹ dưới quyền điều khiển của Obama “sẵn sàng phủ phục trước thế giới”, mất đi biểu tượng hào hùng của con đại bang vươn cánh mà Hoa Kỳ hãnh diện từ ngày lập quốc đến giờ.

Cũng trên web, nhiều bloggers áp dụng đúng câu ngạn ngữ Tây Phương “hình ảnh đáng giá hơn cả ngàn lời nói”, đặt tấm hình ông Obama cúi đầu trước Hoàng Đế Nhật và hình ông bắt tay những vị nguyên thủ các nước khác, ra điều thầm bảo “cứ bình thường như thế này có chết ai đâu, sao mà phải kinh cẩn đến mức kỳ cục như thế!!!”.

Người khen, kẻ trách

Hình ảnh được blogger Mark Impomeni phổ biến còn mang tính nặng nề hơn nữa: bên cạnh ảnh Tổng Thống Mỹ cúi rạp đầu là ảnh binh sĩ Hoa Kỳ dựng cờ chiến thắng ở trận chiến lẫy lừng và cảnh binh sĩ Thiên Hoàng mặt mày buồn bã giơ tay đầu hàng quân đội đồng minh. Những hình ảnh này đi kèm với nhắc nhở đừng quên Nhật Hoàng hiện nay của Xứ Hoa Anh Đào là quý tử của Hoàng Đế Hirohito, và Hoàng Đế Hirohito chính là người đã điều khiển Nhật Bản thời Đệ Nhị Thế Chiến, tạo kinh hoàng cho mọi người –nhất là dân chúng Hoa Kỳ ở trận chiến Trân Châu Cảng-.

Từ những bức hình đối chọi với nhau này, chủ trang blog đưa ra phán quyết: việc ông Obama cúi đầu trước Hoàng Đế Nhật “là hành động sỉ nhục những chiến sĩ Hoa Kỳ đã hy sinh trong cuộc chiến” chống phát xít Nhật Bản.

Có kẻ nặng lời thì cũng có người nhẹ tay!!! Trên Diễn Đàn The Moderate Voice’s dành cho những tiếng nói ôn hòa, bà Kathy Kettenburg cho rằng ông Obama “làm đúng” theo văn hóa Đông Phương, và chỉ có những người bảo thủ khó tính mới bực bội về chuyện này.

Lập luận mang tính ôn hòa này cũng tức khắc bị lên án, đặt câu hỏi người viết có nhớ lịch sử của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ hay không? Lịch sử đó thế nào?

Ông Rick Moran của tạp chí mạng “Cánh Hữu” có ngay câu trả lời: mấy trăm năm trước người Mỹ đã đứng lên làm cách mạng, tranh đấu cho độc lập “để chẳng phải cúi đầu trước bất kỳ ai”.

Những người bênh vực cho ông Obama cũng đâu vừa, đưa lên mạng nhiều bằng chứng để phản biện, cho thấy các vị Tổng Thống Mỹ khác cũng từng cúi đầu chào Quốc Vương của nước khác, chẳng hạn như Tổng Thống George W. Bush cúi đầu trước Đức Giáo Hoàng Bênêđictô hay ôm hôn Quốc Vương Ả Rập Xê Út.

Hồi 1971 khi sang thăm Nhật Bản, Tổng Thống Richard Nixon cũng cúi đầu chào Hoàng Đế Hirohito và Hoàng Hậu, đã thế ông Nixon còn một điều Thưa Đức Hoàng Thượng, hai điều Thưa Đức Hoàng Thượng (Your Imperial Majesties) mà báo chí, dân chúng chẳng ai thắc mắc.

Những điểm này được phe bênh ông Obama đưa ra với dụng ý ngấm ngầm bảo ông Tổng Thống đương thời của nước Mỹ bị “đánh” vì thù ghét cá nhân, chứ chẳng liên quan gì đến chuyện quốc gia cả.

Chắc chắn chuyện này sẽ còn kéo dài và khó lòng biết phe chê đúng hay phe bênh sai. Chỉ có một điều ít người nói đến: nếu nhìn hình quý độc giả sẽ thấy ngay ông Barack Obama vừa bắt tay vừa cúi gập người, thay vì chỉ làm một trong 2 động tác vừa nêu.