Đây không phải là lần thứ nhất Thượng Tọa Thích Viên Lý lên tiếng về vấn đề này. Hôm 25.2.2009, Thượng Toạ cũng đã cho phổ biến một bản lên tiếng nói về bài viết của Trí Tịch được đăng tải trên các trang nhà Pháp Vân, Hải Triều Âm..., “vọng động quy kết trang nhà "Bảo Vệ Chánh Pháp" là của Chùa Điều Ngự” và do chính Thượng Toạ chủ trương, mặc dầu thiếu căn cứ.

Trang nhà http://baovechanhphap.110mb.com/ là một trang nhà được thành lập với mục tiêu rõ rệt là ủng hộ GHPGVNTN do Hoà Thượng Quảng Độ lãnh đạo và chống lại việc nhóm ly khai Về Nguồn thành lập Giáo Hội Phật Giáo Liên Châu với những lời lẻ rất nặng nề như gọi Giáo Hội Liên Châu là “Tà Đạo Liên Châu nguồn VC” và Hoà Thượng Tâm Châu là “TÂM CHÂU...Chấu”, v.v. Trang nhà này hiện nay vẫn còn hoạt động.
Dĩ nhiên, những người ủng hộ nhóm Về Nguồn và Giáo Hội Liên Châu đã phản ứng lại bằng những thư hay những bài viết, thường là nặc danh, đăng trên một số websites và diễn đàn khác.

Qua bài “Nhìn thẳng sự thật”, Thượng Tọa Viên Lý đã đề cập đến những vấn đề chính sau đây:
- Vụ “Bạch Thư” trong cuốn “Giặc thầy chùa II”
- Vụ vượt biên và bảo lãnh
- Vụ chùa Điều Ngự
- Vấn đề thao túng Giáo Hội
- Về website “Bảo Vệ Chánh Pháp”

Thật ra, những điều được Thượng Tọa Viên Lý thanh minh không có gì quan trọng lắm và sự thanh minh hơi quá dài dòng, nhưng sở dĩ phải được đặt thành vấn dề vì hai lý do chính sau đây: Lý do thứ nhất là “cuộc chiến” giữa hệ phái GHPGVNTN do Hoà Thượng Quảng Độ lãnh đạo và nhóm Về Nguồn đang càng ngày càng trở nên gay cấn. Lý do thứ hay là tệ trạng “chọi đá đường rầy xe lửa” vẫn còn nghiêm trọng, nó đã xâm nhập vào cả lãnh vực tôn giáo. Đây là hiện tượng phổ biến trong cộng đồng người Việt tỵ nạn cộng sản.
Trước hết, chúng tôi xin tóm lược lại một số điểm chính đã được Thượng Tọa Viên Lý nêu lên, sau đó sẽ trình bày một số ý kiến.

NHÌN THẲNG SỰ THẬT
Mở đầu bài “Nhìn thẳng sự thật” Thượng Tọa Viên Lý viết:
“Từ nhiều năm qua, do sự chỉ đạo của những thế lực vô minh, đã có nhiều bài viết bôi nhọ đức cố Đệ Tứ Tăng Thống Thích Huyền Quang, Đại lão hòa Thượng Thích Quảng Độ, Xử lý Thường vụ Viện Tăng Thống kiêm Viện Trưởng Viện Hóa Đạo và nhiều Tôn đức cũng như quý Cư sỹ Phật tử khác đang phục vụ cho Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất tại quốc nội và Văn Phòng II Viện Hóa Đạo tại hải ngoại, tất nhiên, những bài viết ấy không giá trị, vì người viết chỉ sử dụng nặc danh và đưa ra những lý luận điên đảo, thiếu tỉnh giác.

 Những bài viết của họ nhằm làm cho uy tín của Phật giáo bị thương tổn, tạo cái cớ để kẻ xấu lấy đó hủy báng Phật giáo, nguy hiểm hơn, đẩy Phật giáo vào chân tường để Cọng sản dễ bề tiêu diệt mà trước mắt là tiêu diệt Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất trong đó có Văn Phòng II Viện Hóa Đạo, một Giáo Hội đã và đang trực diện đấu tranh bảo vệ chánh pháp, bảo vệ lãnh thổ, lãnh hải Việt Nam cũng như tranh đấu cho tự do, nhân quyền và dân chủ.”

Thượng Tọa viết tiếp:
“Dù đã trải nghiệm việc bị xúc phạm bởi những Công an qua những lần bị bắt, thế nhưng, tôi vẫn cảm thấy đôi chút khó chịu, buồn và lo lắng nhiều đến tiền đồ của đất nước và đạo pháp vì những xuyên tạc, đánh phá liên tục ở đây không là từ bên ngoài mà xuất phát từ ngay nội bộ có chỉ đạo ngầm của các thế lực đen tối cực ác. Đã một số lần, sau khi đọc những bài viết như thế, tôi cố hình dung về tương lai của Giáo hội rồi tự hỏi, những người nặc danh viết bài chửi bới Giáo hội một cách thiếu trách nhiệm như thế sẽ đưa Giáo hội về đâu khi bản thân họ chưa định hình nổi về một Việt Nam với quá nhiều đau thương, bất trắc? Tuy nhiên, sau khi đọc một vài bài có cùng luận điệu và chủ đích như thế, tôi xem những bài viết bôi nhọ đó như những tiếp khích cần thiết, vì những bài viết ấy vừa giúp tôi thực hành hạnh nhẫn nhục nhưng đồng lúc cũng giúp tôi có đủ sức mạnh để vượt qua mọi chướng duyên, thách đố.

 Một cách thành thật, tôi thương những kẻ nặc danh này, tôi thương họ là vì họ chưa trưởng thành đủ. Họ đã không có được cái dũng hay nói khác hơn, đức tính trượng phu để dám đề tên thật của mình trong các bài viết, mà chỉ dám sử dụng nặc danh để đánh phá, bôi nhọ người khác một cách lén lút thiếu nhân cách. Tôi thương họ vì họ hoàn toàn không hiểu gì về Giáo hội. Không hiểu Giáo hội không phải là một cái tội, nhưng không hiểu mà cứ viết một cách thiếu trách nhiệm thì đối với luật pháp, đó là một cái tội - tội bôi nhọ kẻ khác. Với cái tội đó, theo luật pháp Hoa Kỳ, họ có thể trả một giá tương ứng nào đó, chẳng những thế, theo luật tắc nhân quả, những người này không thể lẩn trốn sự thật và đây là điều rất đáng thương hại cho họ...”

Sau đó, Thượng Toạ thanh minh về một số điều được coi là vu khống Thượng Toạ, như những điều điều đã được đề cập trong cuốn “Giặc thầy chùa II” của Đặng Văn Nhâm,
1.- Vụ “Bạch thư” trong cuốn “Giặc thầy chùa II”

Thượng Toạ Viết:
“Sự thật đầu tiên tôi muốn trình bày ở đây là: Trong cuốn "Giặc Thầy Chùa II", trang 429 - 431 ông Đặng Văn Nhâm đã in về những điều không tốt về tôi và những điều này theo ông Nhâm, do một "tăng sĩ" "tiết lộ". Tôi phải viết Hoa ở đây để đặc biệt nhấn mạnh là, TẤT CẢ NHỮNG ĐIỀU NÓI XẤU TÔI TRONG CÁI GỌI LÀ "BẠCH THƯ" KÝ TÊN BỞI "TT THÍCH NGUYÊN TRÍ" TRONG GIẶC THẦY CHÙA II LÀ HOÀN TOÀN SAI. Với tất cả danh dự và trách nhiệm, tôi khẳng định: Đó là một sự bôi nhọ trắng trợn vô ý thức và đầy ác kiến. Nếu kẻ xấu tìm cách bôi nhọ tôi trưng dẫn bất cứ bằng chứng nào để chứng minh về những cái mà họ xuyên tạc, bôi nhọ tôi trong "Bạch Thư" nói trên là đúng thì ngay lập tức tôi sẵn sàng sám hối và từ bỏ tất cả những nhiệm vụ tôi đang đảm trách kể cả chiếc áo tu sỹ, vì tôi quan niệm, đã là một kẻ bất xứng thì không thể gánh vác những trọng trách dù Đời hay Đạo. Một lần nữa, tôi khẳng định những điều viết về tôi trong "Bạch Thư" ký tên "TT Thích Nguyên Trí" in trong "Giặc Thầy Chùa II" là hoàn toàn hư cấu, không thật.

2.- Vụ vượt biên và bảo lãnh

Thượng Tọa Viên Lý cho biết như sau:
“Một bài viết gần đây ký tên Trần Lý xuyên tạc rằng, tôi chỉ " .... ở tù 1 năm vì tội vượt biên" và Trần Lý còn viết: "….Thượng tọa Viên Lý bảo lãnh 2 anh em ruột và 5 huynh đệ đồng môn từ Việt Nam qua Mỹ ..."

“Tôi phải nói thẳng rằng: Trần Lý hoàn toàn SAI. Tôi bị Cộng sản Việt Nam bắt nhốt tất cả 3 lần, tổng cộng gần 3 năm. Năm 1976 tôi bị Công an bắt nhốt vì thi hành Phật sự tại Phú Bổn do Viện Hóa Đạo, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất bổ nhiệm và, 2 lần khác bị bắt vì "tội" vượt biên chứ không phải chỉ "ở tù 1 năm vì tội vượt biên" như Trần Lý nào đó đã xuyên tạc sự thật. Tôi từng bị Công an tra tấn, đánh đập đến bất tỉnh, cũng đã bị giam ở khám Chí Hòa, ở các Trung Tâm cải huấn cũ của Phú Yên, Bình Định, đã từng bị nhốt vào xà lim, bị còng tay, bị cùm chân và bị đưa đi lao động khổ sai ở trại Khánh Sơn và Đồng Phú I nơi mà CSVN gọi là "Trại học tập cải tạo".

Tất nhiên, thời gian tù tội của tôi không nhiều như những vị sĩ quan hoặc những công chức của quân lực Việt Nam Cộng Hòa và một số Tôn đức, Phật tử, do vậy tôi không xem việc tôi ở tù dưới thể chế độc tài như một “thành tích” mà chỉ xem đó như một bất hạnh của đất nước đang bị thống trị bởi guồng máy độc tài, phi pháp.
“Tôi đã bảo lãnh một số huynh đệ - những Tăng sỹ đồng chơn xuất gia và không ai trong số các vị ấy làm việc cho Cộng sản, ngược lại họ quyết tâm chống lại chủ nghĩa ngoại lai và chế độ độc tài toàn trị, đồng thời hết lòng phụng sự Giáo hội với tất cả khả năng và kinh nghiệm của mình.

Tôi rất hoan hỷ vì đã bảo lãnh quý Thầy ấy. Tôi hoan hỷ vì tôi đã giúp quý thầy ấy có cơ hội thoát khỏi sự kềm kẹp vì phải sống dưới một chế độ độc tài trong thời gian khá lâu. Tôi không chút mảy may mặc cảm về việc bảo lãnh này. Tôi cho rằng việc làm này là một bổn phận và trách nhiệm của những người đi trước. Nếu điều kiện cho phép, tôi còn muốn bảo lãnh tất cả những ai không thích sống dưới chế độ vô thần của Cộng sản để giúp họ hưởng được tất cả quyền làm người và sống trong một xứ sở tự do dân chủ đích thực.

 Là một thuyền nhân tỵ nạn Cộng sản, tôi thâm cảm cái ước vọng thầm kín của những đồng bào đang sống thiếu tự do tại quê nhà. Quý vị nghĩ sao khi chúng ta bảo lãnh những người thân của mình sang sinh sống và hành đạo ở một đất nước tự do như Hoa kỳ? Vô lẽ bảo lãnh người thân của mình sang định cư nơi một đất nước tự do, thoát khỏi sự khống chế của Cộng sản là một cái tội? Họ cho rằng quý Thầy do tôi bảo lãnh chưa có thẻ xanh, vô lẽ những người chưa có thẻ xanh đều là những người không tốt? Chúng ta nghĩ sao về những người sang Mỹ trên 30 năm, hoặc có thẻ xanh hoặc đang là công dân Hoa Kỳ nhưng lại về Việt Nam thường xuyên thậm chí còn cộng tác với CS để làm hại đồng đạo, đồng bào?

3.- Vụ chùa Điều Ngự

“Kẻ xấu còn đồn đại rằng: "chùa Điều Ngự  là do CS chi tiền để mua, chùa Điều Ngự là CS " và “là trung tâm quy tụ của nhóm Cần Lao, của đám theo thời thừa gió bẻ măng”. Những kẻ xấu này đã xuyên tạc sự thật. Chùa Điều Ngự hiện là Trụ sở của Văn Phòng II Viện Hóa Đạo - Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại Tại Hoa Kỳ, một Giáo hội đang chống lại chế độ độc tài Cộng sản và tranh đấu cho tự do, dân chủ và nhân quyền.

Cộng sản thường tìm cách đồng hóa những cá nhân và tổ chức chống Cộng để vô hiệu hóa, thế nhưng, quần chúng thầm lặng hiểu rất rõ bản chất ác hiểm của Cộng sản nên Cộng sản càng tuyên truyền nói xấu chùa Điều Ngự bà con đồng hương, Phật tử càng về chùa Điều Ngự đông hơn, đồng thời càng sát cánh với chư Tăng, hỗ trợ chùa Điều Ngự trong mọi Phật sự.

Tôi xin minh định rằng, tiền mua chùa Điều Ngự là tiền do quý Phật tử cúng dường để xây dựng tu viện Bảo Pháp, nhưng, vì Giáo Hội cần có một cơ sở tại quận Cam để đáp ứng lòng mong cầu của mọi giới Phật tử nên tôi đã dùng tiền xây dựng TV Bảo Pháp để tạo mãi ngôi chùa Điều Ngự. Chùa Điều Ngự không là “Trung tâm quy tụ của nhóm Cần Lao, của đám theo thời thừa gió bẻ măng” như các thế lực xấu ác xuyên tạc...”

4.- Vấn đề thao túng Giáo Hội

Thượng Tọa Viên Lý còn cho biết
“Có một số bài viết của những kẻ nặc danh cho rằng tôi “đã cấu kết với nhóm người  VPII-VHĐ để thao túng GH qua các sắc lệnh: Giáo Chỉ Số 2… Giáo Chỉ Số 9… Thông Bạch Thi Hành Giáo Chỉ Số 9… Quyết Định 31… Thông bạch Tiếm Danh ….”  Đây là luận điệu của những người đã đánh mất sự tỉnh táo. Họ viết như thế là họ coi thường khả năng, đức độ, kinh nghiệm cũng như hạnh nguyện cao vời của hai bậc cao Tăng thạc đức đương đại: Đức cố Đệ Tứ Tăng Thống và Đại lão Hòa thượng Quảng Độ, Xử lý Thường vụ Viện Tăng Thống kiêm Viện Trưởng Viện Hóa Đạo.

Trên thực tế, tôi chỉ đáng là học trò của hai Ngài, làm sao tôi có thể qua mặt hai Ngài như họ nghĩ. Ai cũng  thừa biết là cả guồng máy cai trị bằng bạo lực, Cộng sản Việt Nam dùng đủ phương chước để cưỡng bức nhị vị Đại lão Hòa thượng tuân theo ý họ, thế nhưng, suốt nhiều thập niên, Cộng sản Việt Nam đã thất bại vì không thể  khuất phục được hai Ngài huống gì tôi, một kẻ chỉ đáng theo hầu hai Ngài.

 Khi còn trụ thế, qua lời Chúc Tết, đức cố Đệ Tứ Tăng thống Thích Huyền Quang, bằng chính giọng nói của mình, Ngài đã ân cần huấn thị “Tôi gởi lời khen ngợi chư kiệt vị đã tận tình hoằng dương chánh pháp nơi các xứ sở xa xôi, đồng thời vẫn nhất tâm hậu thuẫn Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất tại quê nhà. Đặc biệt chư quý liệt vị đã chí thành khâm tuân và thi hành Giáo Chỉ số 9 do tôi ban hành và các Thông Tư, Thông Bạch của Viện Hoá Đạo nhằm chấn chỉnh và phát huy Giáo Hội trước tình thế mới cũng như làm rạng danh hai nghìn năm Phật giáo Việt Nam…”

“Qua lời huấn thị trên của đức cố Đệ Tứ Tăng Thống, tự nó đã nói lên tất cả lý do tại sao Giáo Chỉ số 9 đã được ban hành. Rất tiếc, một sự thật lịch sử quan trọng như thế vẫn bị các thế lực xấu tiếp tục xuyên tạc. Tôi luôn tin rằng, xuyên tạc sự thật không chỉ là cách tự kết liễu uy tín của mình mà còn là một tội ác.
“Điều cần nói thêm ở đây là, theo nhận định mới nhất của Hội đồng Lưỡng viện GHPGVNTN được phổ biến vào ngày 04 tháng 12 năm 2009, do Đại lão Hoà Thượng Xử lý Thường vụ Viện Tăng thống kiêm Viện trưởng Viện Hoá Đạo ký thì:
“Giáo Chỉ Số 09, do Đức Cố Đệ Tứ Tăng Thống Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất ban hành ngày 8.9.2007, đã cứu nguy mạng mạch của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, cần phải được phát huy toàn diện để đáp ứng với công cuộc giải trừ Quốc nạn và Pháp nạn hiện nay.”

5.- Về website “Bảo Vệ Chánh Pháp”

Chưa hết, những kẻ nặc danh này còn xuyên tạc rằng, tôi đã bỏ tiền ra để thuê người đi biểu tình, Website "Bảo Vệ Chánh Pháp" là của tôi, của Chùa Điều Ngự và của Văn Phòng II Viện Hóa Đạo. Họ viết mà bất chấp lẽ phải và sự thật, điều này càng làm tôi cảm thấy tội nghiệp cho họ nhiều hơn.

Tôi mong là họ đưa ra những bằng chứng cụ thể, chứ cứ tưởng tượng rồi viết sai sự thật như thế chỉ tạo thêm sự phản cảm đối với người đọc.”
Trong bản lên tiếng phổ biến ngày 26.2.2009, Thượng Tọa Viên Lý, nhân danh Tổng Thư Ký Văn Phòng II Viện Hóa Đạo, GHPGVNTNHN/HK và Viện chủ Chùa Điều Ngự, đã khẳng định:
“Trang nhà “Bảo Vệ Chánh Pháp” hoàn toàn không liên hệ gì đến Văn Phòng II Viện Hóa Đạo, GHPGVNTNHN/HK và Chùa Điều Ngự, cũng không liên quan gì đến cá nhân tôi.”
Thượng Tọa kết luận:
“Giữa bối cảnh đức tin của quần chúng Phật tử ngày một bị xói mòn vì có quá nhiều tin tức nóng bỏng về những hành trạng bất xứng xảy ra ở một số địa phương, tôi tự dặn lòng là hãy cố gắng nghĩ tốt về họ, nhưng, trong tư cách của một tu sỹ, tôi không thể không tìm giải pháp thù ứng có khả năng thay thế và xây dựng.
“Nhìn pho tượng bất động nhưng toát lên hào quang đầy từ bi, trí tuệ và hùng lực của đức Phật, tôi kiền thành đảnh lễ Ngài với tất cả quyết tâm là sẽ dấn thân hơn nữa cho sự trường tồn của chánh pháp và dân tộc.”

BIẾN CỐ ĐƯA ĐẾN ĐỐI KHÁNG

Như chúng ta đã biết, Giáo Chỉ số 09/VTT/GC/TT ngày 8.9.2007 của cố Tăng Thống Huyền Quang thành lập Văn Phòng II Viện Hóa Đạo mới ở hải ngoại và loại bỏ những thành phần bị coi là “muốn thỏa hiệp” với Cộng Sản. Giáo chỉ này viết rất rõ:
“Nhận định rằng vì nhiều lý do nội tại hay khách quan, vô tình hay cố ý, một số chư Tăng, Phật tử rời bỏ con đường cao rộng của Chánh pháp, đem thân phục vụ thế quyền làm biến tướng Bát chánh đạo và làm nghiêng ngửa Giáo hội.”

Thông bạch Hướng dẫn thi hành Giáo Chỉ số 9 đề ngày 25.9.2007 của Hòa Thượng Quảng Độ còn viết rõ hơn:
“Tại hải ngoại, người ta chứng kiến một số Tăng Ni, Phật tử tuyên truyền cho việc hợp tác với nhà cầm quyền Cộng sản theo chỉ thị của Nhóm Thân Nữu Già Lam trong nước. Luận điểm của họ là: "Tranh đấu 30 năm qua được gì? Chỉ như húc đầu vào tường mà thôi! Nay phải thỏa hiệp với Nhà nước để có thể xây dựng chùa chiền "như bên Công giáo xây dựng Nhà thờ", để có thể "đào tạo nhân sự, Tăng Ni".

Để phản ứng lại Chỉ Dụ số 9, từ ngày 29.12.2008 đến ngày 2.1.2009 một số Tăng sĩ đến từ Hoa Kỳ, Canada, Tân Tây Lan và Âu Châu đã họp nhau tại Morisset, New South Wales, ở Úc và đưa ra bản Thông Bạch đề ngày 1.1.2009, tuyên bố thành lập "Văn Phòng Điều Hợp Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Liên Châu" của các GHPGVNTN Hải Ngoại tại Úc Đại Lợi-Tân Tây Lan, Âu Châu, Hoa Kỳ, Canada. Trụ sở của Văn Phòng được đặt tại chùa Khánh Anh ở Pháp.

Sau đó, Đại Hội Thường Niên Lần Thứ I của GHPGVNTN Hoa Kỳ, Nhiệm Kỳ I (2008-2012), tách ra khỏi GHPGVNTN Hoa Kỳ của nhóm Thượng Toạ Thích Viên Lý, đã được tổ chức tại Tu Viện An Lạc, Thành Phố Ventura, California, trong hai ngày 17 và 18.9.2009. Đại Hội tuyên bố “Tích cực hỗ trợ phật-sự và trao đổi hoằng pháp chặt chẽ với các GHPGVNTN Liên Châu trên nền tảng hòa hợp và dân chủ truyền thống của Tăng-đoàn.”

Tuy nhiên, ngày 24.8.2008, Hoà Thượng Quảng Độ đã ban hành Thông Bạch số 31 về việc tiếm danh GHPGVNTH trong đó nói rõ như sau:
“Không thừa nhận và không chịu trách nhiệm bất cứ tổ chức nào sử dụng danh xưng Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN), khi tổ chức này không tuân thủ Hiến chương GHPGVNTN bản Đại hội GHPGVNTN khóa V tu chính ngày 12.12.1973, cũng như không khâm tuân Giáo chỉ số 9 cùng các Thông điệp, Thông bạch, Thông tư của Hội đồng Lưỡng Viện, GHPGVNTN. Mọi sử dựng danh xưng GHPGVNTN trong trường hợp này chỉ là sự tiếm danh.”

Như vậy, GHPGVNTN Liên Châu được coi như là một hệ phái của GHPGVNTN hải ngoại tách ra khỏi GHPGVNTN của Hòa Thượng Quảng Độ và bị Hoà Thượng này tuyên bố là tiếm danh.

Một câu hỏi quan trọng được đặt ra:
Dư luận quần chúng muốn biết: Qúy vị trong GHPGVNTN Liên Châu có chủ trương “hợp tác với nhà cầm quyền Cộng sản” hay “Trá hàng VC để làm Văn Hóa, Hoằng Pháp...” như đã bị Hoà Thượng Quảng Độ, Hoà Thượng Thiện Hạnh và Thượng Tọa Không Tánh tố cáo hay không? Câu hỏi này đến nay vẫn chưa được trả lời dứt khoát.

CHUYÊN THANH MINH

Như chúng tôi đã nói, kể từ ngày được thành lập là ngày 4.1.1964 đến nay, GHPGVNTN đã bị vỡ ra 4 lần và thành 8 mãnh. Lần thứ nhất, do các cuộc tranh chấp đẩm máu trong nội bộ, Giáo Hội này đã bể thành Giáo Hội Ấn Quang và Giáo Hội Việt Nam Quốc Tự. Chính phủ đã ban hành Sắc Luật số 023/67 ngày 18.7.1967 chuẩn y Hiến Chương ngày 14.3.1967 của Giáo Hội Việt Nam Quốc Tự và thu hồi Hiến Chương của Giáo Hội Ấn Quang khiến Giáo Hội này phải hoạt động ngoài vòng luật pháp.

Sau khi Việt Cộng chiếm miền Nam, Giáo Hội Ấn Quang lại bể thành giáo hội quốc doanh và giáo hội không quốc doanh. Ra hải ngoại, giáo hội này lại bể ra thành Giáo Hội Liên Tông và Giáo Hội Ấn Quang. Mới đây, đa số các tổ chức Phật Giáo hải ngoại đã thành lập GHPGVNTN Liên Châu tách ra khỏi GHPGVNTN của Hòa Thượng Quảng Độ.
Khi có những sự tan vỡ như đã nói trên, “cuộc chiến” xẩy ra giữa hai phe là điều khó tránh khỏi. Việc Thượng Tọa Viên Lý bị “chọi đá đường rầy xe lửa” cũng là chuyện bình thường ở hải ngoại, nhất là trên các diễn đàn Internet. Khi đối phương không thể tranh luận hay phản biện một vấn đề gì, họ thường xử dụng “chiến thuật” này để phản công. Đây là một lối “ngôn luận” rất tồi tệ, chỉ xẩy ra trong giới có trình độ văn hoá thấp hay có tư tưởng cực đoan.

Vấn đề là có nên trả lời hay không trả lời. Kinh nghiệm cho thấy nhiều khi trả lời lại bị sa mê hồn trận của địch. Khi nạn nhân vừa giải thích xong chuyện này, đối phương lại phịa ra những chuyện khác, khiến cuộc tranh luận kéo dài không bao giờ dứt. Elbert G. Hubbard, một văn hào và một triết gia của Mỹ có nói: “Đừng phân bua, cũng đừng bày giải. Bạn thân họ đã hiểu anh dư rồi. Còn kẻ thù họ không tin anh đâu.”

Trong bài nói trên, Thượng Tọa có viết:
“Phật minh thị trong kinh Tứ Thập Nhị Chương như sau: "Ác nhân hại hiền giả du ngưỡng thiên nhi thóa, thóa bất chí thiên hoàn tùng kỷ đọa." Tạm dịch: Kẻ ác hại người hiền chẳng khác nào ngửa mặt phun nước miếng lên trời, phun chẳng tới trời nhưng lại rơi nhằm chính mình.”
Thượng Tọa nghiệm xem câu này có ứng với những gì mà một số cao tăng trong GHPGVNTN, nhất là Hoà Thượng Trí Quang, đã xử dụng từ 1963 đến nay hay không?

Ngày 30.12.2009