Hiện có 987,860 người trên 18 tuổi, trong tổng số 1,113,380 người sử dụng facebook tại Việt Nam.

   SÀI GÒN (NV) - Vài tháng sau khi một văn bản yêu cầu “chặn triệt để” Facebook được tiết lộ ra, trang mạng xã hội này lại bị chặn tại Việt Nam, theo nhiều nguồn tin nói với Người Việt.
Vào ngày 10 Tháng Mười Một, nhiều người sử dụng dịch vụ Internet của công ty Viettel và công ty FPT cho biết họ không vào được trang Facebook.
Một nhà báo hải ngoại, có mặt tại Hà Nội trong dịp Ðại Hội Việt Kiều, cho biết trang Facebook “bị chặn hoàn toàn sau một tuần chập chờn.”
Trong một cuộc phỏng vấn trước đây, phát ngôn viên Facebook nói với Người Việt: “Thật là đáng xấu hổ, nếu người dân ở Việt Nam hoặc bất cứ nước nào khác không có quyền vào trang Facebook, là trang giúp người ta chia sẻ tin tức với người mà họ quan tâm.”

Trang web của trung tâm Berkman Centre tại Ðại Học Harvard đưa thống kê họ đã thử vào Facebook.com tại Việt Nam 8 lần, thì vào được 1 lần và bị chặn 7 lần.
Báo Người Việt kiểm chứng được người dùng các dịch vụ FPT và VDC tại Sài Gòn không vào được Facebook. Dịch vụ Viettel chưa kiểm chứng được chắc chắn - có người vào được có người không. Dịch vụ VNPT cho tới ngày 17 Tháng Mười Một vẫn vào Facebook được, theo thử nghiệm của báo Người Việt.
Ðây không phải là lần đầu tiên người dùng Facebook tại Việt Nam gặp trở ngại. Vào giữa Tháng Chín, người sử dụng mạng Internet của công ty Viettel bị mất một tuần không vào được Facebook.

Chặn Facebook do Bộ Công An yêu cầu?

 Văn bản đề ngày 27 Tháng Tám, tuy chưa được kiểm chứng, nhưng được nhiều người cho là lý do các dịch vụ Internet đang phải chặn trang mạng xã hội Facebook. (Hình: Người Việt)

Cùng thời gian đó, một văn bản chưa được kiểm chứng nhưng được cho là của Bộ Công An được chuyển đi trên mạng. Văn bản này, mang số 693/CV/KTNVI (P7), đề ngày 27 Tháng Tám, cắt mất phần chữ ký và con dấu, có chủ đề “V/v ngăn chặn trang web có nội dung xấu.”

Văn bản này viết: “Ðể đảm bảo yêu cầu công tác an ninh và đấu tranh với hoạt động tuyền truyền chống phá đảng và nhà nước ta trên lãnh vực Internet, Cục Kỹ Thuật Nghiệp Vụ I - Tổng Cục An Ninh - Bộ Công An đề nghị quý công ty áp dụng các biện pháp kỹ thuật chặn triệt để đối với các trang Web bổ sung sau đây.”
Trong văn bản này liệt kê 8 trang web cần “bổ sung” trong danh sách “chặn triệt để.” Hai trang trên cùng là “apps.facebook.com” và “www.facebook.com.”

Khi văn bản này mới được tung ra, vào ngày 10 Tháng Chín năm 2009, dư luận phân làm ba hướng: Một hướng tin là văn bản thật, và một hướng không tin, và đa số là hoài nghi.
Một nhân vật quen thuộc với cách viết văn bản của các cơ quan an ninh nói với báo Người Việt, “Công văn này rất giống công văn của an ninh. Nếu là giả thì cũng do một người rất rành cách viết công văn của an ninh làm ra.”

Một nhà hoạt động chính trị tại Washington D.C. chưa tin hẳn, và nói: “Tôi con nghi ngờ, vì hầu hết trang web trong văn bản này đã cũ và CSVN không có nhu cầu chặn.”
Người đầu tiên tung ra văn bản này cũng không chắc, và viết trên trang Facebook của mình: “Nhiều người hỏi cái này đúng không. Mình không biết đúng không.” Sau đó vài giờ, một cộng tác viên báo Công An Thành Phố cũng đăng văn bản này lên trang blog của mình.

Một tuần sau khi văn bản trên được đưa ra, dịch vụ Viettel trả Facebook lại, không chặn nữa.

Báo chí VN “đánh” Facebook
Cùng trong khoảng thời gian của văn bản trên, một loạt báo chí đăng bài viết tố cáo Facebook là trang web không lành mạnh.
Một bài trên Dân Trí, đề ngày 28 Tháng Chín, đăng lại bài viết của eChíp, mang tựa đề “Những trắc nghiệm ‘trời ơi’ trên Facebook.” Báo này viết rằng “mạng xã hội Facebook tiếp tục bị cộng đồng blogger Việt lên tiếng phản ánh” vì những trò chơi trắc nghiệm vui, mà báo này gọi là nhảm.
Cũng báo Dân Trí trước đó ngày 20 Tháng Tám lên tiếng báo động về việc chơi game trên trang Facebook. Báo này viết: “Chơi game trên Facebook đang trở thành ‘mốt’ không chỉ của tuổi teen mà đang lấn sang cả các công sở, doanh nghiệp.”

Trang web VnMedia.vn, thuộc Tập Ðoàn Bưu Chính Viễn Thông Việt Nam, ngày 7 Tháng Tám đăng tin Facebook “bôi nhọ” công ty Bkis, một công ty an ninh mạng có liên hệ mật thiết với an ninh Việt Nam.
Ngày 9 Tháng Chín, trang web VNN.vn đưa bản tin dịch từ nguồn ngoại quốc, “Facebook ố ‘Trùm’ mất thời gian.”
Những bài viết tấn công Facebook cũng xuất hiện trên báo lớn, như Tuổi Trẻ. Ngày 9 Tháng Chín, Tuổi Trẻ viết “Facebook là ‘ổ’ virus và ‘sân chơi’ của tội phạm mạng.”

Phản ứng của Facebook

Trong bối cảnh Facebook bị chỉ trích và bị chặn tại Việt Nam, vào Tháng Mười báo Người Việt phỏng vấn bà Debbie Frost, là phát ngôn viên công ty này trong chức vụ giám đốc thông tin quốc tế và chính sách công cộng.

Bà Debbie Frost cho biết khi đó, vào Tháng Mười, chưa có dấu hiệu người dùng tại Việt Nam không vào được Facebook. Bà lên tiếng:
“Nhiệm vụ của Facebook là cung cấp cho người dùng một phương tiện tốt hơn và hữu hiệu hơn để truyền tin và chia sẻ thông tin. Người ta dùng Facebook để chia sẻ hình ảnh của con cái, để nói về những thú vui của mình và để thảo luận những chuyện trong đời sống thường ngày.”
Bà Frost cũng nói về việc Facebook được dùng với mục đích cải tổ chính trị, xã hội:
“Chúng tôi thấy nhiều người cũng dùng Facebook để đẩy mạnh những chương trình tích cực, và người dùng khắp thế giới sử dụng phương tiện trên trang mạng này để bàn thảo về những vấn đề quan trọng và cải tiến xã hội.”

Bà cho biết, “Có hàng ngàn nhóm ('group' trên Facebook) đang thảo luận những vấn đề như tôn trọng tôn giáo của người khác, chống đối khủng bố, hay cải tiến quan hệ giữa các nền văn hóa và quốc gia. Thí dụ như một 'group' của Nhật và Trung Quốc với hàng trăm thành viên đang thảo luận cách hoàn thiện mối quan hệ giữa hai nước.”
Tuy không chắc rằng vào lúc đó (Tháng Mười) Việt Nam đang chặn trang Facebook, bà Frost lên tiếng,
“Chúng tôi tin rằng mọi người ở khắp thế giới cần được dùng trang mạng này để truyền tin và chia sẻ thông tin với bạn bè, gia đình và đồng nghiệp, và thật là đáng xấu hổ, nếu người dân ở Việt Nam hoặc bất cứ nước nào khác không có quyền vào trang Facebook, là trang giúp người ta chia sẻ tin tức với người mà họ quan tâm.”
Trang Facebook là một trang mạng xã hội, hầu hết thông tin trên trang facebook đều có tính cá nhân, nhưng cũng có nhiều lời phát ngôn về tình hình chính trị xã hội, kể cả chuyện Trường Sa-Hoàng Sa.

Cũng trên Facebook có nhiều nhóm (groups) lập ra để ủng hộ các nhà tranh đấu tự do dân chủ như L.S. Nguyễn Văn Ðài, L.S. Lê Thị Công Nhân, L.S. Lê Công Ðịnh, thạc sĩ Nguyễn Tiến Trung, nhà giáo Vũ Hùng.
Thống kê trên Facebook cho biết hiện có 987,860 người 18 tuổi trở lên tại Việt Nam sử dụng trang này, trong tổng số 1,113,380 người sử dụng tại Việt Nam.