Cách đây một giờ đồng hồ, buổi sáng của ngày thứ sáu 9-1-09, hạ viện của tiểu bang Illinois đã biểu quyết với tỉ số 114-1, 3 phiếu trắng,  đồng ý truất phế đương kim thống đốc Blagojevich.

Và tới phiên thượng viện của tiểu bang Illinois sẽ mở cuộc hội thảo rộng rãi được coi như là một phiên tòa để luận tội thống đốc Blagojevich và sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng là có nên truất phế ông này hay không.

Lý do để truất phế là công tố viên liên bang Hoa Kỳ đã đưa ra lệnh bắt giữ Blagojevich vào ngày 9 tháng 12 năm 2008 vì có những bằng chứng ông này muốn rao bán chiếc ghế nghị sĩ đại diện Illinois ở quốc hội Mỹ. Công tố viên đã mở cuộc họp báo và công bố đọan băng ghi âm các cuộc nói chuyện của Blagojevich với các phụ tá. Đại ý là những chính khách nào muốn được thống đốc chọn làm nghị sĩ liên bang để thay thế chỗ của tổng thống đắc cử Obama thì phải hỗ trợ tài chánh cho quỹ vận động của Blagojevich. Có những câu nói nghe rất trắng trợn là chiếc ghế nghị sĩ liên bang đâu thể cho không mà cần phải có sự trao đổi, nếu cần thì Blagojevich tự mình chỉ định mình để thành thượng nghị sĩ liên bang…

Theo luật thì thống đốc có quyền chỉ định người thay thế thượng nghị sĩ liên bang trong những trường hợp như người này mất, rời chức vụ trước hạn kỳ. Cái xui của Blagojevich là những câu chuyện đối thọai của ông ta bị thu băng lén. Cứ tưởng tượng rằng mỗi cá nhân trong chúng ta ai mà không có những phút riêng tư bày tỏ cảm nghĩ thật, nói những điều mà chỉ riêng cho một người nào đó nghe mà thôi. Như những câu nói ân ái trong phòng kín với người tình, như một lời chửi thề trong lúc nóng giận…

Nếu đem những lời nói riêng tư ấy mà phổ biến công chúng thì không phản ảnh đúng hòan tòan với sự thật, với hòan cảnh tổng quát của sự việc. Tuy nhiên cũng có thể coi đó là một bằng chứng để suy luận, để hiểu thêm sự việc mà thôi.

Trở lại với môi trường chính trị của Hoa Kỳ, cái chuyện trao đổi, cân nhắc để chỉ định một chức vụ trong chính quyền là bình thường. Như người ta vẫn tin làviệc đề nghị Hillary Clinton làm ngọai trưởng như là một đền bù cho việc bà vận động dùm những cử tri thích bà bỏ phiếu cho Obama, thống đốc New Mexico Richardson làm bộ trưởng thương mại vì ông này ủng hộ Obama ( ông ta đã rút lui vì đang dính vào một vị điều tra hối lộ)…

Thống đốc Blagojevich tuyên bố không làm điều gì phạm pháp và nhất định không từ chức theo áp lực của nhiều phía trong đó có lời tuyên bố của tổng thống đắc cử Obama. Luật sư của Blagojevich nói là thân chủ của ông ta vô tội và cho là những đoạn băng thu âm lén là không hợp pháp trước tòa án. Và lý luận của vị luật sư nổi tiếng này có trọng lượng nên đại bồi thẩm đòan đã gia hạn cho phía công tố viên có thêm mấy tháng để thu thập thêm chứng cớ truy tố Blagojevich vì họ cho rằng như vậy chưa đủ để tạo nên một vụ xét xử.

Nhưng về mặt chính trị thì hạ viện tiểu bang Illinois cho là thống đốc Blagojevich đã mất hết uy tín đối với người dân trong tiểu bang và họ còn đưa ra thêm một lý do rằng viên thống đốc đã lạm dụng quyền hành trong một số việc khác ngòai việc rao bán chiếc ghế thượng nghị sĩ liên bang.

Và số phận chính trị của Blagojevich tùy thuộc vào quyết định của thượng viện Illinois. Nhớ lại ngày 19-12-1998 khi tổng thống Bill Clinton bị Hạ viện Hoa Kỳ biểu quyết truất phế vì tội khai gian vụ bê bối tình dục với  cô sinh viên thực tập Mona Lewinsky tại Bạch Oác, nhưng lên đến Thượng viện Hoa Kỳ vào ngày 2-12- 1999  thì các nghị sĩ không nhất trí với nhau và cuối cùng viên tổng thống hào hoa này thóat nạn và bây giờ vẫn cứ ngang nhiên xuất hiện trước công chúng với tính cách là một cựu nguyên thủ quốc gia. Cứ tưởng tượng nếu 2/3 thượng nghị sĩ Hoa Kỳ bỏ phiếu truất phế  thì cuộc đời Bill Clinton bị ô danh. Cựu tổng thống Richard Nixon phải từ chức vào ngày 8 tháng 8 năm 1974 vì sợ bị quốc hội Hoa Kỳ truất phế qua vụ nghe lén Watergate nổi tiếng.

Và Bill Clinton may mắn hơn Richard Nixon, kiên trì không từ chức. Có thể là kinh tế hai nhiệm kỳ 1992-2000 thịnh vượng, có thể là cái tội ăn vụng tình dục nhẹ hơn tội nghe lén chính trị, có thể là truất phế tổng thống sẽ làm nguy hại quốc gia nên các nghị sĩ phải cân nhắc.

Trở lại với tình hình bây giờ, thống đốc Blagojevich sẽ hồi hộp chờ các lá phiếu của các nghị sĩ thượng viện Illinois.

Cần bàn thêm một sự việc khá gây cấn khác là mặc dù bị các dân cử cảnh cáo là không nên dùng quyền thống đốc để chỉ định người thay thế chức  nghị sĩ liên bang do Obama bỏ trống vì đã bị nghi ngờ tham nhũng nhưng Blagojevich vẫn cứ hiên ngang đề cử cựu bộ trưởng tư pháp tiểu bang Illinois là Roland Burris, 71 tuổi, một người da đen và đã từng tranh cử thống đốc nhưng bị thua dưới tay Blagojevich.

Roland Burris là một chính khách có uy tín và Blagojevich đã đi một nước cờ hay để gỡ bí cho ván cờ chính trị đang bị tấn công tơi bời.  Bằng một suy luận bình thường rằng thống đốc không tốt thì sẽ đề cử người không tốt. Nhưng đàng này người được đề cử làngười tốt thì tạo nên sự bối rối trong suy luận vì mục đích cuối cùng là chọn người tốt kia mà.

Chủ tịch đa số Thượng viện là nghị sĩ Reid lúc đầu chống việc Roland Burris vào nhậm chức nghị sĩ nhưng sau đó chính nghị sĩ Feinsteins lên tiếng rằng thống đốc Blagojevich làm đúng luật và thượng viện không có lý do để từ chối Roland Burris. Và Obama đã dịu giọng nói rằng sẵn sàng chấp nhận ông da đen này nếu thượng viện chấp nhận.

Và nghị sĩ Reid đã yêu cầu Roland Burris về lại Illinois để lấy cho được chữ ký của Thư Ký tiểu bang là Jesse White chứng nhận ông được chỉ định làm thượng nghị sĩ. Khốn nỗi Jesse White đã lên tiếng chống đối việc Blagojevich bổ nhiệm vì cho là ông này không còn tư cách pháp lý, vì tham nhũng bán ghế.

Và Roland Burris, một luật sư đã nộp đơn lên tòa tối cao Illinois yêu cầu phán quyết bắt Jesse White phải ký chứng nhận. Chưa biết lúc nào tòa tối cao mới xem xét vụ này. Oâng thư ký tiểu bang phát biểu rằng ông phải giữ lập trường đã phát biểu và sẽ tuân lệnh của tòa tối cao Illinois.

Nếu tòa tối cao trì hõan vụ xem xét này và chờ kết quả của thượng viện Illinois biểu quyết có nên truất phế Blagojevich hay không. Nếu bị truất phế trứơc khi tòa tối cao phán quyết thì không biết là vụ chỉ định có giá trị hay không. Nói theo luật thì thống đốc đang tại chức có quyền chỉ định nhưng khốn nỗi việc chỉ định này bị nghi ngờ là có tham nhũng, cho nên có thể bị cho là vô hiệu.

Và lý luận nào cũng có lý cả, rốt cuộc là do con người quyết định, do mấy ông tòa tối cao xét xử.

Phe Dân Chủ muốn cho xong vụ Roland Burris để có thêm một lá phiếu ủng hộ tổng thống Obama tại thượng viện trong những vấn đề kinh tế quan trọng sắp tới, cho nên có vẻ như là ông dân cử 71 tuổi này sẽ là thượng nghị sĩ da đen duy nhất thay thế cựu nghị sĩ Obama.

Còn thống đốc Blagojevich có bị truất phế hay không, quả là gây cấn. Bạn có đánh cá với nhau hay không? Đời người dù tài hay kém cũng phần do thời thế, vận may rủi quyết định sự thành công hay thất bại. Tiếc là khi lên truyền hình, các dân cử trang điểm chút ít cho nên không thể coi khí sắc trên khuôn mặt mà đóan thời vận. Mở màn cho triều đại Obama đã có không khí sôi nổi, bắt đầu từ chiếc ghế nghị sĩ mà ông đã bỏ trống, bắt đầu từ nơi chốn mà ông lập nghiệp chính trị. Bốn năm tới sẽ thật nhiều chuyện hào hứng.

Tái bút- Khi vừa gởi bài đi thì đọc tin nói là tòa tối cao Illinois phán quyết rằng không cần thêm chữ ký nào khác ngòai chữ ký của thống đốc Blagojevich đề cử Roland Burris. Một chữ ký như vậy là đủ. Đây là một phán quyết đúng đắn nhất vì nếu phải cần chữ ký thứ hai của Thư ký tiểu bang mà ông này chống thì sẽ tạo nên một sự tranh dành quyền lực, sự hỗn lọan cho chính quyền. Nhưng nếu như vậy thì tại sao phải đặt ra luật cần thêm chữ ký của Thư ký tiểu bang? Đúng là muốn nói sao thì nói, hèn nào xứ Mỹ có nhiều vụ tranh tụng nhất thế giới.